"Justly one praises what rejoices the heart:
All the world dance to songs of Polish art;
So with ease this statement I deliver should:
Music of the Poles is not made of wood."
Georg Philipp Telemann

The years 1681-1767 constitute the frame of Telemann’s lifetime. He was an outstanding German composer who lived and worked in the late Baroque – the same age as the masters Bach and Händel. Although nowadays his famous contemporaries often overshadow him, in his lifetime he was known as one of the most productive and versatile musicians. After centuries of neglect, his character and creativity seem to be winning that respect once again.

One of the influences of Telemann’s inexhaustible melodic invention was his close contact with Polish music. He worked in Silesia – in Żary (Sorau) and Pszczyna (Pless) at the court of Count Erdmann II – courtier, friend, Privy Councillior, and finally the Cabinet Minister for the King of Poland and Elector of Saxony August II. With Erdmann, Telemann had travelled through the Republic, stopping at roadside taverns and inns where he listened in admiration and amazement to the Polish players who entertained the people with popular melodies.

In his diary he mentioned these visits, “It is hard to believe how wonderful the ideas of those pipers and fiddlers are when, during a break in the dancing, they begin to improvise. Listening to them with attention, in eight days a man could collect enough musical ideas for his whole life!”
Telemann was a practical man and appreciated the treasures he found in that store of Polish music. As he said, he had collected many ideas and much inspiration, which the number of his compositions can be an evidence of, in which there are rhythms and phrases typical to Polish dances. In another place he writes, “I am grateful for my acquaintance with the players of Polish music, and I must say that I found a lot of good and diverse ideas in it. The material has served me well in a number of court compositions.” For years to come Telemann was to use the melodies he had heard in Polish palaces and taverns and he constantly referred to the Polish musical style in the highest terms.

In Polish music Telemann saw an autonomous style, in addition to the three widely recognized and imitated musical schools of French, German and Italian origins known in Europe at that time. He put the Polish style next to these three schools and made it equally important. Thus, his observations and descriptions are very valuable indications for us today in reconstructing the musical character of his time.

The name of the project and the ensemble refers to this tragic time. For the Polish people the beginning of the 18th century was a time of lush diversity of musical culture. On the other hand – and perhaps above all – it was the “time of the plague.” Life is a joyous procession of dance but let us not lose sight of the quirks of fate and our inevitable end.

Poolse volksmuziek was een inspiratiebron voor de componist Telemann. Dit album getuigt ervan. Geniet van de karakteristieke Poolse ritmes en dansfrases, van doedelzak en vedel, de voorloper van onze viool.

"Justly one praises what rejoices the heart:
All the world dance to songs of Polish art;
So with ease this statement I deliver should:
Music of the Poles is not made of wood."
Georg Philipp Telemann

De Duitse Georg Philipp Telemann (1681-1767) was een opmerkelijk componist die leefde en werkte tijdens de late Barok, in hetzelfde tijdperk als Bach en Händel. Hoewel hij tot op de dag van vandaag in de schaduw staat van zijn beroemde tijdgenoten, was dat tijdens zijn leven wel anders. Toen stond hij bekend als een productief en veelzijdig musicus. En nu, na eeuwen, lijkt het erop dat er meer erkenning en respect bestaat voor de creativiteit van Telemann.

Telemann voert ons terug naar het Polen aan het begin van de 18e eeuw

Zijn onuitputtelijke en melodische creativiteit werd onder meer gevoed door Telemanns sterke band met de Poolse muziek, die ontstond in de tijd dat hij in Silezië voor rijksgraaf Erdmann II werkte. Met hem trok Telemann door de Poolse Republiek, waar ze in tavernes en herbergen langs de weg, met verbazing en bewondering luisterden naar de Poolse musici die het publiek met, hun zo geliefde, volksmuziek vermaakten. Hij schreef in zijn dagboek: "Het is moeilijk te geloven hoe wonderschoon de ideeën van deze fluitisten en fiedelaars zijn, als ze in de danspauzes beginnen te improviseren. Aandachtig luisterend kan een mens, in acht dagen tijd, voor een leven lang muzikale ideeën opdoen."

Verrukkelijke muziek met Poolse invloeden

De componist zou de melodieën die hij hoorde nog jarenlang gebruiken als inspiratiebron voor zijn composities. Hij uitte constant zijn waardering voor de Poolse muzikale stijl, die hij zag als een autonome stijl en die hij even belangrijk vond als de in Europa wijdverbreide Italiaanse, Duitse en Franse muziekstijlen.

Het leven is een opgewekte optocht van dans en muziek

Telemanns muziek voert ons terug naar Polen, aan het begin van de 18e eeuw, waar toen een levendige en vrolijke muziekcultuur heerste. Vaak dé remedie in moeilijke tijden. Want schijn bedriegt. Het waren tragische tijden, met de verschrikkingen van de Grote Noordse Oorlog en de pest, waaraan 20% van de Poolse bevolking overleed. De naam van het ensemble verwijst er naar: het Orkest uit de Tijd van de Pest. "Het leven is een opgewekte optocht van dans en muziek, maar laten we de streken van het noodlot en ons onvermijdelijke einde niet uit het oog verliezen." De oplettende luisteraar zal deze uitspraak in de laatste melodie van dit album herkennen.

Lees ook de recensie van Michel Dutrieue van Stretto

Telemann war unter solchen Meistern wie Bach und Händel ein herausragender deutscher Komponist. Er wirkte im Spätbarock und seine Lebensdaten 1681-1767 umzäunen seinen Lebensrahmen. Obwohl er bis heute im Schatten seiner berühmten Kollegen bleibt, galt er zu seinen Lebzeiten als einer der fruchtbringendsten und vielseitigsten Künstler. Sein Leben und Werk scheinen zurzeit wieder mehr Anerkennung zu gewinnen. Die besonders ausgeprägte musikalische Kreativität Telemanns wurde unter anderem durch die Erfahrung mit der polnischen Musik geprägt, mit der er engen Kontakt pflegte. Er arbeitete in Schlesien – Sorau und Pleß beim Reichsgrafen Erdmann ii von Promnitz, einem Höfling, Freund, heimlichen Berater und nicht zuletzt einem Minister bei August II, dem König von Polen und Kurfürsten von Sachsen. Telemann reiste mit ihm quer durch die Republik Polen. In deren Gast- und Wirtshäusern hörte er bewundernd dem Spiel der polnischen Musiker und den Melodien zu, die dort beliebt waren.
Dies belegen die Worte aus seiner Autobiografie: Man sollte kaum glauben, was dergleichen Bockpfeiffer oder Geiger für wunderbare Einfälle haben, wenn sie, so oft die Tanzenden ruhen, fantasieren. Ein Aufmerkender könnte von ihnen, in 8. Tagen, Gedanken für ein ganzes Leben erschnappen. Telemann wusste als Pragmatiker solche Kunst entsprechend zu schätzen. Er schöpfte aus dem Schatz der polnischen Musik wie aus dem Vollen, was seinen zahlreichen Kompositionen zu entnehmen ist, die sich durch charakteristische polnische Rhythmen und Tanzphrasen auszeichnen. An anderer Stelle schreibt er wie folgt: Genug, in dieser Musik steckt überaus viel gutes, wenn gehörig damit umgegangen wird. Ich habe, nach der Zeit,verschiedene grosse Concerte und Trii in dieser Art geschrieben, die ich in einen italienischen Rock, mit abwechselten Adagi und Allegri, einkleidet.
Melodien, die Telemann an Höfen oder in Wirtshäusern kennen lernte, waren für ihn über die Jahre eine Inspiration. Er äußerte sich immer mit Respekt über den polnischen Musikstil. Angesichts der Autonomie der polnischen Musik, die für ihn einen großen Wert darstellte, unterscheidet Telemann vier Musikstile, deren sich das damalige Europa bediente. Unter den allgemein anerkannten und praktizierenden Musikstilen wie dem italienischen, französischen und deutschen erhebt er den polnischen zu einem gleichgestellten Musikstil. Die Schriften und Bemerkungen Telemanns stellen heutzutage für uns, die wir den musikalischen Charakter seiner Epoche zu rekonstruieren suchen, einen wertvollen Wegweiser dar.